اندازه گیری نابرابری در هزینه های سلامت در ایران

دریافت: 8/8/91 پذیرش: 23/3/92   مقدمه: سلامت از شاخص های اصلی توسعه یافتگی محسوب می شود و سرمایه گذاری در این بخش تأثیر مستقیم بر رفاه و رشد اقتصادی دارد. ضعف کیفیت بهره مندی از خدمات سلامت و نابرابری در تأمین هزینه های خدمات سلامت، موجب بروز اشکال مختلف آسیب های اقتصادی و اجتماعی می شود و از این رو نابرابری همواره مورد توجه سیاست گذاران بخش عمومی و به ویژه خدمات سلامت بوده است. هدف این تحقیق اندازه گیری نابرابری در هزینه های سلامت در میان آحاد مردم ایران در مناطق شهری و روستایی طی سال 1363 و سال های نخست برنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی می باشد.   روش کـار: در این مطالعه با استفاده از شاخص های ضریب جینی، تمرکز، کاکوانی و آتکینسون، نابرابری در هزینه های سلامت در مناطق شهری و روستایی طی سال های منتخب بررسی شد. داده های مورد استفاده در این مطالعه از ریزداده های پیمایش هزینه- درآمد خانوارهای شهری و روستایی ایران استخراج شد.   یافته ها: محاسبات انجام شده نشان داد شاخص تمرکز در مناطق کشوری روند نوسانی داشته است. شاخص کاکوانی محاسبه شده برای مناطق شهری و روستایی روند نوسانی داشت. روند تغییرات شاخص مذکور نشان می دهد که میزان آن در کل کشور تغییر قابل توجهی نداشته است. بر اساس شاخص آتکینسون نابرابری در هزینه های سلامت بهبود چندانی نداشت و صرف نظر از نوسانات جزئی تقریباً ثابت بود.   نتیجه گیری: با استناد به نتایج پژوهش حاضر در می یابیم که ضمن این که نابرابری در هزینه های سلامت نسبتاً بالا بوده، نابرابری هزینه های سلامت برای خانوارهای شهری و روستایی طی سال های مورد بررسی دستخوش نوسان بوده است. این موضوع حکایت از آن دارد که سیاست های سلامت نقش تعیین کننده ای در کاهش نابرابری هزینه های سلامت نداشته است. افزایش نابرابری می تواند متأثر از افزایش قیمت ها در اثر سیاست های اقتصادی و یا سیاست های تبعیضی بخش سلامت باشد.